Categories
Software

Meet the sibling of poc, RnD claims in IT Appraisals

Once you have got past the POC claims in IT appraisals its time to meet its sibling RnD. While the POC claims are easy to handle emotionally the RnD claims might get any techies nerve :).

Research and Development shortened as RnD is probably the most important activity that corporations do. It could the hard research that is done or an innovative solution or marked improvement in service offered by what your corporation deals in. That’s about the formal definition. Much like how innovation, strategy, vision, etc are used in a very diluted fashion we have also got used to RnD as a word used in work life. The misuse of the word is hardly the problem.

RnD claims in IT appraisals are probably the largest claim that could be made for top ratings. The cases are often presented as crisis+void vs heroism as the formula. Sample the following.

  • The team was completely new to flutter development and (s)he did lots of RnD in solving the critical issues.
  • As we moved from local machines to prod (say cloud) we had many unforeseen bugs to close (!!) and (s)he did lots of RnD…

At times the claims are even sweeping …

  • Nobody in the company had worked in AR-VR or IoT or BlockChain and (s)he did lots of RnD …
  • (s)he had no background in this technology ( say a .Net person on Java project) and (s)she did lots of RnD …
  • There were many critical performance/Security/Deployment/Usability issues and (s)he did lots of RnD …

If you see the structure of these claims it follows crisis+void vs heroism. We must admit that the person in question has put in lots of effort (and must be given credit/reward for that). And that’s about a fair job done as far as performance assessment of an Individual is concerned. 

It’s the “why” of this structure that has a lot to reveal. The RnD claims made in appraisals hint at the following.

  1. The team is clueless about the technology
  2. The team was not offered adequate hands-on training  
  3. The intended structure of knowledge flow/review/mentoring is not working
  4. The estimation/Design/Team composition is not correct or clear
  5. People are clueless about the complexity that enterprise-scale or products bring in (and the discovery of them is overwhelming and someone the does the RnD)
  6. In cases where project takeover/maintenance is happening it might signal a lack of documentation of various forms.

Beyond this list, there are many people-related factors that might be at play: naïve but disillusioned developers, a (pretending) architect in the team, a panic driven style of project management or even a deep organizational culture issue. All of these are complicated issues to solve and appraisals are not the time and place for them to be taken head-on. But if you have some influence or control on the techno-people aspect of your teams the above list has 2 good uses. 

First is, of course, we can take this line of questioning and find out the extent to which we should honor this RnD claims. The list above serves as a simple and neutral line of probing.

Secondly is this is your TODO list. In my experience as a product architect which also was an in-charge capacity, we use these claims as inputs for 

  1. Team training and Individual training ( Hands-on assignments, pairs identification, and so on)
  2. Team recompositions 
  3. Process improvements 
  4. Documentations, sample code snippets, bootstrap code projects 
  5.  and a big session of how to get help and where to reach out

This is a very broad list, in some cases where we could do deep dive into issues, we also realized that our training needed some fine-tuning. For eg. my freshers always struggle with ng-serve and exposing their apps on machine-specific IPs. In another case, few people could that fathom that their angular app and rest code can be packaged and run as single deployable (because the angular and spring boot were 2 diff training).In other cases, we realized that promises were not covered as part of training (and we needed them) and that the REST was oversold to them. But not everything can be so obvious and clear. Our rule of thumb to our team was “if you are struggling with something for more than 30 minutes please reach out to me”. In our case, I was the old man I/C of tech troubles in the team. But this 30 minutes timeout helped people a lot with burnout and avoided future RnD claims. 

The session on “How to get help and where to reach out” is obvious but not intuitive. Read on. Between the time I spent in product and services we had this new assignment of rescuing a project. Between me our PM and leads we were clear on what design we need to do and how much effort it will take. We even had a detailed plan ready but the time criticality mandated that we get it right the first time. We needed a team that was skilled with the technology and was quickly to reach out when stuck. And we changed our approach to team formation and working.

We did not take new people from a list of xls offered and then call for a “discussion”. We instead called say 50 people in batches. We gave them a very diluted version of the piece from our design and asked to code something around it. Yes, something that they could reason out. Googling was allowed and so was copy-paste. 

And then each one of us would pretend that we are secretly helping them pass the assignment and offer lots of suggestions and debate points. The focus was not on how well they could code a service or create a table-query it or write multi-threaded sorting. The focus was on to see if they got the solution construct right, could they understand when we told them to follow, the choices we prompted them to make or ignore a stackoverflow answer. The experience was enlightening.

People who did not know the technology struggled to find answers to their tasks online (in which case we would tell them to forget the task and code something and explain it(as sort of fresh start/second chance) ).People who understood technology could differentiate between applicable/relevant google /stackoverflow answers and also spot the correct but not applicable answers. People who were skilled at their craft, the ones who understood our tasks at the first sentence, then they would go to their favorite tutorial directly or could quote from a book where they saw it. All this while we were prompting them with different ideas, it was good to know that the ability to seek-receive help is a personal trait (and not related to your skill level directly).We could not only rescue the project but it also rocked (I had moved on by then time it finished). But most importantly we did not slog, no burnout and 7 years later our team members stay in touch fondly.

I am sure that these insights are not novel, there would be some study done on these aspects and a lot written. But to know that people didn’t know how to deliver code and didn’t quite get how to get help was not known as this major a problem. This also made me create a long session on “How to get help and where to reach out”. And I end my session on “if you struggle with something for 30 mins please reach out to me”.

And yes there are still many topics, techniques, and libraries where I and we as a team won’t have first-hand knowledge. We call these as exploration items in our sprints. Either experts or hands-on. The Millennials also loved this growing in into technology experience …

but none made a RnD claim and no brownie points asked for in appraisals … 

Was your appraisal experience this lucky?

Categories
Software

The PoC scam in IT appraisals

One of the responsibilities that comes your way when you are a mid-career techie is annual appraisals. Some of them are your own team members and a lot where you participate as an external voice.

Your opinion as a technical person or subject expert is valued highly when it comes to top performers.

These top performers in the list have typical attributes, they have done lots of work in the project, often they have worked long hours and done “critical” work, won lots of “appreciation”, everybody(read the booses) like them and they have done lots of PoCs!

And what about skills? you may ask. Of course, there are skilled people, the ones on the floor that you have known as good with their craft, ones whose peers go to for their opinion ( and not help, which is overloaded term for outsourcing the hard mental work under guise of help ) and ones whose code is elegant and designs thoughtful. But there are not the traits that get highlighted often.

A manager representing his cases invariably talks in terms of hard work+critical tasks+star of the team that has done the work excellently (yes there is a word like that, an adjective(that I had to swallow many times) ). One might also sprinkle innovation as an adjective, which somehow again goes back to PoCs!

But first, let’s be fair to PoCs as their rightful place in software’s and later we can talk of their misuse in annual appraisals.

PoCs are great and helpful if they are aiming to validate (something). For example: In a mobile app in banking domain, can we skip showing real-time account balance and put Facebook like refresh button? By 2020 this technique had become mainstream but we first encountered it 5 years back it was a first-class case for a PoC on pull-based UI interactions for bank use cases. Another, more software-ly example, can we use actor patterns for fulfilling bill payments and will it spoil the user as well as IT expectations(read service guarantees). Such pointed question on will it work ? or how can we make it work ? are often a good candidate for PoC.

If the question is how will it feel, both in user experience or as a piece of running software are better-called prototypes. ( One might be keen to use MVP concept but the revenue and funding imperatives of startups are way different than typical IT setup ) .Ah yes, we can also call it as demonstration, plain and simple, without the decorative armor of “concept”.  

But all this is to redeem PoCs as a rightful technique in evolutionary software development. This is also a diluted non-exhaustive overview of PoCs. 

Back to appraisals, the list of PoCs that get listed as great points in favor of candidates goes like these. I did a POC on XML to JSON conversion in java (RIP Jackson ). I did a POC on predicting monthly account balance based on spending pattern using NumPy (regressive ! what have we proved here ? (anybody for twitter sentiment analysis (facepalm))). I did POC on ESLint in our CI-Pipeline (ah, not already using? ).

One can take something from docker, AWS, SHA 256, some spring integration scenario, message mapping, DB or Queue that is shiny new thing formulate a sentence on PoC we did.

Often these are the hands-on someone did upon which his boss is marveling and you are expected to put a stamp of approval on it. Given that its appraisal time and you are an external reviewer giving a blunt judgment might not help.

In my conversations with appraisal review committees, I used a gradual probing approach. That helps the representing manager see the real depth on the claim made and it also saves you from the potential pitfall of missing some finer point due to rushed judgment.In simple language the questioning goes like this :

1)    Is that an established fact in industry/community? (No I am not suggesting asking what is the benefit of the PoC, which is already a rehearsed narrative)

2)    Does it help other/newer team members as a reference-sample piece to use? ( in which case it’s a demo piece, a respectable work but outside the greatness claim)

3)    Why did we need it to be proved? ( in case the first question is not feasible, this helps nail the motivation behind the work )

And assuming that the case presented wasn’t a trivial work…

4)    What are the boundaries we have considered for this POC? ( the intention is not to ask assumptions which tend to be arbitrary, but to probe the limits chosen from available feature spectrum )

5)    What is the level of stubbing done here ( this one is a crucial criteria, often the solution which makes this far is heavily stubbed across layers and it’s not told honestly )

6)    What will it take to detail out this concept into complete version (this is the fairest chance given, a purpose and utility-driven work will give a neat list of evolutions that has to happen )

7)    Can we put it on GitHub? ( it might not a feasible but this is one shorthand question to expose petty projects, also this could be asked in any sequence(another variation: can we patent this ?) )

We could always split these lines of probe further and a better assessment of the work presented and see if it’s really something amazing that has been done or is it another case of ADD => Appraisal Driven Development.

Most often our frustration with Poc presented is not that they are some redo of well-known pattern/technique/sample repo. It is also fine and I believe its natural, for people to claim mundane as awesome which one can gently counter in appraisal discussions.

PoCs that are mentioned in IT appraisals are often a demonstration of hands-on ! which itself a such a wonderful thing in skill development that its misuse of PoC is frustrating (and hence this post ).

If you have experience with Spring or MEAN stack, where my viewpoint rests, you would identify with this feeling easily. We get team members, with a fair amount of trained freshers. They have a good general grasp of the framework, say angular or spring. But the moment you move away from mainstream coding scenarios like MVC (in respective frameworks ) the seams start to get loose (be happy if your team is better J ).

An engineered demonstration of hands-on works like wonder in such a situation (I hope your schedule/org/budget allows this, I have been lucky though ).First, it allows your team to try it first hand and be better equipped, it also helps with more reasoned discussion with talent managers with the team member choices are made.

But the real benefit is in what I call as complexity simulation. Enterprise s/w or product development is not easy of a development task to do. There are various Quality of Service criteria that apply to them. It could easily be the ability of design to evolve, the traceability requirements, cloud-native surprises, design compliance, legal requirements on privacy, security. At times one also needs to choose competing frameworks and libraries. And if you are in products we have cross-version feature movement, refactoring, tech debt payments, targeted customization, design compliance and a long list of “work” that is not obvious and throws developers and schedule off balance.

Such situations present a fantastic opportunity for the architects to give targeted demo assignments that simulate the real work complexity to the developers. One recent assignment I gave to my team was to write chat applications using Spring boot,H2 Db and Angular. Absurd? read on. The version one there were asked to keep one on one chat. Later we evolved it to one to many chats. Further, still, we made chat history to be a mandatory feature (exit H2, enter mongo or even MySQL in some cases ). And yes, all this with REST endpoints with swagger.

BY now the browser would crash so I let them put a 1-sec refresh interval. This later evolved into login –oauth –WebSockets –user registration –docker and so on. We could complete this exercise 3 weeks’ time.

Of course, the chat web app that everyone wrote was independent and thus was different in design and form. It wasn’t production-ready. But I had a team that had a more nuanced idea of development, design, and delivery. It was a good proof of capability for a team that would go on to work on chatbot projects (yes we also added coreNLP to the equation).

After these projects or assignments are done the team members got allocated to diff projects, they do well there. And before that, I made it a point to let the new booses know the project they did the exposure they had with me/my project.

It helped them get a realistic idea of their abilities. Many of the design choices, new items, etc that they worked on in my assignments flew into the new projects without getting morphed into PoC and get claimed into appraisals. (of course, all of them had better concrete claims to make in their appraisals minus the pocs : )

Was your appraisal experience this lucky?

Categories
Uncategorized

Crucial Conversation book review

Self help books are tricky to recommend. At times they talk of something spiritual, at times they move to morals and values. Sometimes its about emotions and thinking. Sometimes its philosophy. Books that move across these planes are the ones i skip. Firstly because its very tough to trace things across such planes and then its harmful to let something in your mind unverified . Second is if the book stays in the stated plain ,you can decide if its something that sounds nice or that might be useful or at least harmless.


Personally i prefer books written by career psychologist or researchers which makes things clearer.
Crucial conversation is one such book which tells u what all u can do when opinion differ,emotions run high and stakes aren’t small. It tires to put the cause and solutions in some method which one can evaluate and then apply. That’s why i recommend it. And best part is it doesn’t talk of abstracts, the books sticks to dialogues as central theme . What keeps them going and what breaks them. That’s all. So then book wont make u different person the next day but it offers you a structure by which u can see ur complicated dialogues. But the book does something more, it also tells u that kn many situations u r co operating with whats going on in dialogue. So what is often seen has his,her,their behaviors and problems is also partly out of your own conversation pattern. The author persists with this point ,which might make sm1 uncomfortable but to me its the main reason i recommend this.

If you liked feel good by David Burns or Eric bern’s book or older Born to win book,you will like this.
What this books is not is like is, monk and Ferrari,7 rules by convey,or fucked series by Mark Manson or anything by Taleb,Galdwell or Harari.
Treat this book as the corporate trainings we get and you will thank me for the recommending this practical book.

Categories
Marathi Misc Write Ups and Downs

Marathi review: Everything is fucked by Mark Manson

Mark manson आणि गीता.Mark manson ह्याचे पाहिले पुस्तक जबर हिट झाले. Subtle art of not giving a fuck, मध्ये हा मानवी मन आणि बुद्धी असे रूढ अर्थाने आपण जर द्वंद्व मानतो त्याबद्दल बोलतो. पुस्तक रंजक आहे,प्रत्येक प्रकरणात तो ताजे संशोधन वापरून ताण कमी-आनंद अधिक वगैरे कसे साधायचे ते सांगतो. ह्या मार्क चे वैशिष्ट्य म्हणजे तो आजच्या पिढीला समजून आहे,त्यामुळे निव्वळ मूल्य आधारित गाप्पा मारण्या ऐवजी तो आजच्या लोकांच्या समस्यांचे मूळ,जसे, entitlement/हक्कभाव वगैरे गुंता सोडवतो.आणि त्यात मग तो स्वतःला,भावना ना -नेमके म्हणजे, मला वाटते ह्याला फार भाव देऊ नये असे सांगतो,म्हणून सटल आर्ट.
ह्याचा पुढचा भाग म्हणजे: सगळे काही गंडलेले आहे/everything is fucked ह्या पुस्तक. सगळे सामाजिक बंध फसलेले आहेत,आणि म्हणून लोकांना हताश-निराश वाटते आहे असे ह्या पुस्तकांचे स्वरूप. आनंद आणि ताण हा विषय आधीच्या पुस्तकातून झालेला असल्याचे शिझेंमिखाईल किंवा डेविड बर्न वगैरे च्या गोष्टी इथे येत नाही. अर्थ,आशा आणि मानवी अस्तित्वात ह्याचे,आपल्याला माहीत नसलेलं मध्यवर्ती स्थान असा।मोठा घास तो घेतो. भावनेची अथांग ताकत पण तिचे अति प्रवाही स्वरूप असे विवेचन 3,4 प्रकरणात करून तो वळतो तो निटशे कडे! मानवाने आपली प्रगती “विचार पूर्वक” केलेली नाहीये त्यामुळे तो संपेल असं काही नितशे म्हणला. आदी मानव ते आता पर्यंत,चुकीचे ओ असेना,काही रीती-मान्यता-पायंडे समजला धरून ठेवत होते,वौज्ञानिक प्रगती वगैरे मुळे ते पटापट पडायला लागलेत आणि त्याजागी नवीन रचना कराचे आपण विसरलो/आता ते जमणार नाही असे ते म्हणतो. पक्षी मानवाला एकत्र धरून ठेवणारा देव,हा देव आपण मारून टाकला आहे, god is dead, आणि त्याच पोकळीत आपण कोसळून पडू/implode. असा संदर्भ manson देतो. ह्या मांडणीचे मर्यादित स्वरूप आणि त्यातून निघणार मार्ग ह्यासाठी तो कान्ट कडे वळतो ! मानवाची अर्थ लावायची क्षमता हीच त्याला मानव बनवते(विचार क्षमता) असे कान्ट म्हणतो. त्यामुळे नुसता उपभोग आणि पश्चाताप असे मानवाचे जग नायसला पाहिजे.त्याही पुढे, फक्त नफा -नुकसान,सुख-भीती असे अगदी व्यवहारी स्वरूप,त्या त्या वेळी योग्य असेल तरी उत्क्रांतीच्या विरुद्ध आहे असे manson म्हणतो. समज विकसित झालेल्या माणसाने व्यवहाराच्या पलीकडे जाऊन मूल्य ह्या आधारावर जगावे असे ती म्हणतो.इथे कान्ट ला सोबत घेऊन मानवाला फक्त माणुसकी हेच तत्व परम असले पाहिजे. त्याने माणूसपण जपत ,ह्या जापण्याला आपले ध्येय (end as opposed to means) मानून जगावे असे तो मांडतो. हे पुस्तक बहुतांश पाश्चात्य लोकसाठी असल्याने,लेखक म्हणून त्याला असे जगता येते का आणि कसे ह्याबद्दल अधिक बोलणे भाग आहे.साधारणतः अश्या पुस्तकात,ह्या वळणावर बुद्ध आणि विपश्यना वगैरे उद्धृत केली जाते.पण गम्मत झाली. मानवी पण हेच मूल्य म्हणून जगत वागावे आणि ते कसे हे सांगताना तो अंतिम नफा लक्षात घेऊ नका आणि प्रेयस असे मूल्य म्हणून मानवी चांगुलपणा अंगीकारात जगा असे सांगतो. Being good for the sake of beging good without the calculation of the benefit,असे काहीसे तो दोन तीन पानात मांडतो. निष्काम कर्मयोग,इतका दणदणीत एखाद्या हिट पुस्तकात मांडलेलं दिसत नाही.

Image credits: mark manson’s website and wikipedia.

Categories
Marathi Misc

Marathi Satire:mumbai bullet train wins UN award

जगातील सर्वोच 6 बुलेट ट्रेन प्रकल्पात मुंबई-आमदावाद बुलेट चा समावेश ! भारतात सर्वत्र जल्लोष!!
(UTI) आत्ताच प्राप्त झालेला वृत्ता नुसार, युनायटेड मोनिटारी बँकेने जाहीर केलेल्या जगातील 6 सर्वोत्तम बुलेट ट्रेन प्रकल्पात भारतातील मुंबई बुलेट प्रकल्पाचा समावेश झालेला आहे.जगातील सगळ्या बुलेट ट्रेन प्रकल्पची यादी करून बँकेने ही यादी जाहीर केलेली आहे.ह्याप्रसंगी बँकेचे प्रमुख गो टू मून म्हणाले “जागतिक पातळीवर विविध देशातील बुलेट प्रकल्पात उत्कृष्ठतेसाठी बंधुभावाने स्पर्धा निर्माण व्हावी ह्यासाठी आम्हि ही यादी तयार केली आहे”. ह्यात जगातील नावाजलेले शिंकनशेंन,जर्मन भान,शघाई मागलेव्ही इत्यादी प्रकल्पात भारतातील मुंबई बुलेट प्रकल्प सहाव्या क्रमांकावर आलेला आहे.
बुलेट ट्रेनची गती,सोयी सुधीवा,तंत्रकौशल्य,वक्तशीरपणा आणि भाडे इत्यादी निकषांवर आधारित गुंतालिका बनवून ही यादी तयार केली आहे.ह्यात सर्वसमावेशकता हे तत्व वापरून पहिल्यांदाचा ग्रीनफिल्ड म्हणजे होऊ घातलेले, अशी एक नवीन श्रेणीतील, एकमेव जागा भारतातील मुंबई ते आमदावाद ह्या विचार अधीन प्रकल्पाने पटकावली.
त्यामुळे भारतात सर्वत्र आनंदाचे वातावरण पसरले आहे.ह्याप्रसंगी मुबई बुलेट ट्रेन चे व्यवस्थापक सचिन दीक्षित म्हणाले,आमच्या प्रकल्पाचे सद्यास केवळ कुदळ फावडा झाले असले तरी एकंदरीत भु-सम-पांदण, आमदावाद हे श्रीमंत शहर धरावी असलेल्या शहराशी जोडणायची दूरदृष्टी, ह्यात शून्य व्याजावर मिळालेलं जपानी कर्ज इत्यादी प्रस्तावित बाबी आमच्या पदरात हा सन्मान पडण्यास कारणीभूत झाल्या.सोबत मुद्दाम पर्यावरण विषयक म्हणून जे काही कल्पक नियोजन आम्ही करणार आहोत ते नियोजन बघून बँक विशेष खुश झाली.ह्या बुलेट ट्रेनच्या चाकातून निर्माण होणारी उष्मा वापरून आम्ही मार्गातील खारे पाणी उकळून त्यातून मीठ आणि मिनरल वाटर तयार करणार आहोत.सोबत मार्गातील मॅनग्रुव च्या खारफुटीत आम्ही काजव्यांची विशेष शेती करणार आहोत, त्यामुळे सह्यादरीतील काजव्यांची सहल आणि त्यामुळे होणारे निसर्ग ह्रास कमी होईल आणि पुण्यातील निसर्ग प्रेमी खुश होतील.सोबतच बुलेट चे इंटिरियर आम्ही वारली पॅटर्न वर करणार आहोत.गेल्या 600 वर्षात आदिवासींना असे त्रिबूट कुठल्याही प्रकल्पने दिलेले नाही.ह्याच मूळे आमचा प्रकल्प ह्या यादीतील सार्थ विजेता ठरतो.
ह्या घटनेवर आम जनतेची ,आमच्या प्रतिनिधीने जी प्रतिक्रिया घेतली त्या प्रतिक्रिये नुसार लोकांत उत्साहाची एक मस्त लकेर पसरलेली आहे.जागोजागी खादीचे फ्लेक्स उभारले गेले आहेत.त्यात विविध राजकीय पक्ष आपले श्रेय अधोरेखित करीत आहेत.एक पक्षाने तर वसई-विरार खाडीत जगातील सर्वात मोठा खादीचा खाडी फ्लेक्स बनवून त्यावर “करायच्या आधीच दाखवून दिले” असा संदेश दिला आहे.ह्या घटनेची प्रतिक्रिया समाज माध्यमात उमटली असून, “माझ्या स्वप्नांत बुलेट ट्रेनची सफर” हे सगळ्यात ट्रेंडिंग फॉरवर्ड ठरलेलं आहे(त्यास पटकन युनो चा पुरस्कार मिळो).
निसर्ग जगतात सुद्धा आनंदाचे वातावरण पसरलेलं आहे.त्यामुळे मुंबईतील कोसळधार पाउस आता आपली सामाजिक बांधिलकी समजून सोलापूर ला शिफ्ट झालाय आणि ह्या घटनेला सॉलिडयारीती म्हणून भुसावळ च्या रेल पटारींनी पुढच्या 24 तासासाठी राग (माल)त खडखडाट करायचे ठरवले आहे.एकंदरीत ही घटना भारतासाठी भूषण आहे असे आमचे महान नेते रमता जोगी आज ट्विटर के साथ कार्यक्रमात म्हणाले.इतके अच्छे दिन आल्यामुळे मात्र सगळे विरोधी पक्ष हे खूप दीन झालेत हे मात्र नक्की.

Categories
hindi Misc Poems

Hindi poem: ein chikhonse

इन चीखो से, लुटती बेटीओके
चुभती तेरी ये खामोशी है
तुमभी तो खुदा बन बैठे हो ना
कुछ राज धरम को निभा दो बस|1|

एक किसन का किस्सा सुनते थे
जो लाज बचाने आया था
सुना है तेरी नजर में लेकिन
मौतोके रंग अलग अलग है|2|

इन खामोश सिसकती आहो में
तुम जोदड़ो अपनी आह ‘यासीन’
इन्ही टपकती बूंदो से फिर,
कही कोई पत्थर पिघल जाएगा|3|

तुम पहले नही हो आझम
ये निव जीसकी हिल गयी हैं
बेआबरू हुई नारी ने
हर दौर मे तख्त पलटे है |4|

Categories
Misc Uncategorized

Tipu as he really was by G B Mehendale

Tipu as He Really Was, by Gajanan Bhaskar Mehendale.pdfThe new free book by Gajanan Bhaskar mehendale sir, ie G B Mehendale on tipu sultan and his times.

Its a free book to circulate for personal consumption . The copyright remains with Mehendale sir

Categories
Marathi Misc

Marathi Letter:आयटी इंजिनियर चे पालकांना न लिहिलेले पत्र

“तू आनंदी का दिसत नाहीस?” – IT मधील नवा प्रश्न, साधारण 28 च्या आसपासचा मुलगा,त्याला IT किंवा तश्याच प्रकारच्या क्षेत्रातील बायको,एखादी परदेशवारी झालेली,कदाचित फ्लॅट बुक केलेला आणि कार पण.ही बहुतेक एकुलती किंवा भाऊ-बहीण एवढाच संसार असलेली मध्यमवर्गीय पोरं.कधीतरी ,पोरगा सेट झाला असे म्हणत म्हणत आईबाबानां काहीतरी चुकल्याचे कळायला लागते आणि शेवटी हा प्रश्न विचारला जातो, तू आनंदी असल्यासारखा का वाटत नाही,सतत तणाव वैगरे.
जिल्ह्या,तालुक्यातून आपला मुलगा इंजिनरिंग किंवा mca करून छान It ला लागला आणि आता लग्न सुद्धा झालेले म्हणून कर्तव्य पूर्ती चे सर्टिफिकेट घेताना हे असे काही नवेच समोर येईल अशी शक्यता त्यांचा गावी नसते.व्यसन किंवा लग्नातील विसंवाद नाहीये हे त्यांना पालक म्हणून कळलेले असते. त्या काकांच्या मुलाला 2008 साली काढले तसे काही आहे का?तुला काम जमत/आवडत नाही का पासून ते बॉस त्रास देतो का,आमची चिंता नको करू पर्यंत सगळे विचारून झालेले असते.त्यात कहर म्हणजे कधी नौकरी वगैरे गेली तर आम्ही सांभाळून घेऊ सुद्धा म्हणून झालेले असते.आणि त्यावेळी आपले नेमके काय विचकलेले आहे हे त्यांना कधीही न सांगण्याचा त्या मुलाचा विचार पक्का झालेला असतो.
ह्या सगळ्या प्रकाराची सुरवात होते ती मुलाने संसार थाटायला सुरवात केली तेव्हा पासून.गरिबीतून घर वर काढले किंवा परिसरात नाव काढले असे माझ्या म्हणजे 2000 च्या आसपास डिग्री झालेला पिढीला असलेले आंतरिक बळ ह्या नवीन पिढीकडे नसते.साधारण लीड पदाला असल्याने ,शर्थ केली तरी इतक्या फास्ट बदलणाऱ्या तंत्र जगात आपण नेहमीच रेलवंट,आचिवर राहूच असे नाही हे कळून चुकले असते .आपण पुण्याच्या किंवा कुठल्या शाहरील दूरच्या उपनगरातील आनेक्स मध्ये घेतलेला फ्लॅट आपल्याला सहज परवडलेला नाही.तसा तो फ्लॅटपण काही खास नाही.आणि आपले घर जसे होते त्याच्या जवळपास सुद्धा तो येत नाही.हे सत्य हळूहळू,एखाद्या काटा रोज थोडा थोडा खोल रुतत जावा तसे उमगलेले असते.त्यात मग मुलाचे कौतुक करायला म्हणून रिसोडहुन मुद्दाम आलेले आजी किंवा आई ह्या फ्लॅट चे दार दिवसभर उघडे ठेवते.पण तरी कोणी येताजाता ‘काय चालले” म्हणून विचारत नाही,नसतेच कुणी,सगळे संध्याकाळी पार्क मध्ये भेटणार असतात.हे तिला जाणवून… पण त्याला जाणवू नये म्हणून ..
काहीतरी कारण काढून ..पटकन गावी परत जाणारी आजी/आई गेली की तो फ्लॅट मुलाच्या मनातून उतरतो.प्रश्न किंमत,अंतर किंवा आकाराचा नसतो.शेजाराचा तर नासतोच नसतो.आपल्या नकळत, विचारात नसताना सुद्धा, घर म्हणून आपले काहीतरी मोघम पण निश्चित असे आराखडे होते हे त्याला अचानक कळलेले असते. ह्यात मग संसार किंवा जीवन म्हणून सुद्धा आपले काही आराखडे होते हे त्यादिवशी कळले तेव्हा मुलगा माणूस झालेला असला तरी भावनिक दृष्टया फासलेला असतो. ठरवून न निवडलेले जीवन आणि माहीत नसलेली आवड ह्यात. कुणी IIM किंवा ग्रीन कार्ड च्या मागे लागलेला असला की तो ह्यातून सुटतो,काही वर्षांसाठी. मुळात एक दोन भावंडं असलेली ही पिढी,लाडकी असली तरी खूप हळवी असतात.आपले छोटे घर,आई-बाबा,शेजार-शाळा ह्यांच्या बद्दल त्यांच्या भावना इतक्या खोलवर असतील ह्याचा अंदाज माझ्या 80 च्या पिढीला जरासा आलेला असला तरी त्यांच्या पालक असलेला 60, 70च्या पिढीला आलेला असतोच असा नाही.घरी फार काही आर्थिक पीळ नसला तर 50 हजार ते लाख भरात पगार असला तरी त्यात “अर्थ” नसतो.तिकडे आई-बाबा मात्र “मस्त एन्जॉय करा बरका” असे ,आपले अपुरे स्वप्न आपले मूल जगतंय म्हणून खुश होतात.कधीतरी फोन करून मुलगा विषय काढतो,हळूच.गावात काही व्यापार असेल तर तिकडे जॉईन करू शकतो मी !किंवा आपल्याकडे काही साधा जॉब असता तर बरे झाले असते नाही?ह्याला इकडे करमत नसते…..
हे बोलताना बरेचदा रागावलेले बायको दिसली तरी तिला नजरंदाज करण्याची हिंमत त्याने केलेली असते.पण बाबाला काही ह्याचे मन समजत नाही.
माझे आता वय म्हणून झालेलं असल्याने साधारण महिन्याला एक तरी कुणी असा विषय घेऊन येतो. “आम्ही येथे खूप काही ग्रेट करत नाही हो,त्यापेक्षा तुमच्या सोबत/जवळ असतो तर बरे होते” हे असे संगायला जमत नाही.लायकीचे ओझे म्हणतात ते हे.
त्यात काही मुलाच्या पालकांना वेळेत अंदाज आला…. तर काहींनी स्पष्ट विषय काढला.बहुतेक पोरं घरी काहीतरी व्यापार,धंदा किंवा स्वतःच काही नेमका प्लॅन असलेले आहेत. आणि सुखी आहेत.फॅक्टरी,स्विमिंग पूल-जिम,ट्युशन,तिकडेच स्टार्टअप ते दुकान/प्रतिष्ठानाचा शाखा विस्तार असे विविध प्रकार केलेत.बायकोची साथ होती मात्र !
ज्यांना हे जमले नाही ते पण सुखीच आहेत पण संधीची वाट बघताहेत. ह्यात मुलींना फारसा चॉईस नसतो,तरी एक म्हणालीच “सर,मला वाटते काही मोठी मंदी, युद्ध व्हावे आणि परत जाता यावे”. हे असे सगळयांचे होते असे माझे म्हणणे नाही,पण हे असे असू शकते ,आपली मुल पैश्यापेक्षा भावनिक स्थिरता,अर्थ असे काही शोधू शकतात आणि त्याला कदाचित हे मांडता येत नाहीत हे पालकांना माहीत पाहिजे.नाहीतरी तुझाकडे सगळे असून आनंदी का दिसत नाहीस ? हा प्रश्न असह्य होऊन अगदी 100 टक्के अस्सल वाटेल असे उत्तर पण वाठवायला शिकेन तो.आता 22 ला असलेली पिढी ते शिकूनच येतेय.त्यांना घर किंवा कार घायचीच नाहीये,एका कंपनीत फार काळ टिकण्या पेक्षा पटापट पैसे घेऊन आपले काही सुरू करणायचे मनसुबे घेऊन आलेले हे फ्रेशर कदाचित जास्त सुखी असतील.पण निव्वळ गरिबीतून आलेलो मी/आम्ही आणि अस्थिरतेवर आरूढ ही नवी फ्रेशर पिढी ह्यामधील संक्रमण काळातील ,आता तिशीला जाणारी पिढी मात्र फसलेली दिसते.मला आवडलेले लहानपण आणि मला पाहिजे असलेले भविष्य हे ह्या इंजिनियर,IT नौकरित नाहीये हे आपल्या पालकांना सांगा रे बाबांनो.अशी घुसमट होत असले तर बोला.नाहीतर हा मेसेज आपल्या काका,मामांना पाठवा ते पोचवतील तुमच्या आई-बाबा पर्यंत.
तुमचा,
दीक्षित दादा.

Categories
hindi Misc Poems

Hindi poem : काफिर यार

कव्वाली होगायी किसी औरकी
मैं अपने साथ ये एक खयाल ले बैठा हूं
कानोमे घुले अमरीत फिरसे
कोई सुरोंसे ये रंग हटा दे|1|

मैं चाटता था उंगलीसे खीर
उसे शिरखुरमा केहने की जिद कर बैठा है कोई
ये कंकर चुभता बडा है
कोई जुबान का सुवाद लौटा दे|2|

तेरी कुरतेसे चूरया करते थे सिक्के
ये अमिरी बचपनकी हुआ करता थी “यासिन”
जेबे गिनके मिलने लगे है सिने ईदपर
कॊई ऊन सिने मे फिर दिल धडका दे|3|

तेरे आंगनमें भरती मेहफिल
मेरी कविता,तेरे शेरों की वॊ सिलसिले
अब मोदी-ओवेसी बकने लगे है हम
कोई अंखोसे ये किल निकाल दे|4|

मुझे केहने लगे है काफिर आजकल
ऊनही मुस्लीमो मे जान अटकी पडी है कहीं
सख्ती से नमाजी बन बैठा वहा
कोई उसमेसे मेरा यार लौटादे |5|

Categories
Misc Poems

Marathi poem:भेगा महाग पडतात

भेगा महाग पडतात
चिरलेल्या मातीच्या रेघा ..महाग पडतात
कुणाचाही असो झेंडा..हातात..
त्या हातावर सुकलेले भविष्य
सुरकूतलेले हसू.. फाटलेल्या ओठावरचे
डांबरी रस्त्यावरील अनवाणी पाय..
कपाळात टोचणारे चांभारी खिळे..
फाटक्या सदऱ्यावाला बाप..उघड्या पाठीचा
तुमच्या दरी येऊन जेव्हा भीक मांगतो
आपल्या पोरांसाठी,वाळक्या ढोरासाठी
पोसणाऱ्या मायेनं, पुन्हा उजवाव म्हणून
पाणी मागतो,आशेचं ,गढूळ का होईना
तेच्यावर तुमचा बिसलेरी,आरओ..महाग पडतो
गालावर सुकेलेल्या असवाचे थेंब..
नजरेत मेलेले कोंब..
तुम्ही कीतीही प्याकेट दिले अन्नाचे तरी..
देणाऱ्या हाती,घेन्याचे दैव..
एकटेपणाची झोम्ब.. भुकेल्या पोटी..लै महाग पडते
महाग पडते ही निवडणूक..मतांची नाही
प्रेतांची..माणसाच्या हिमतींची..
खंद्यायवर वाहलेली..हजारो माढ्यांची जत्रा..
तुमच्या लोकलच्या बाजूने जाणारी ही लोकं
लुगड्याला पडलेली ही भोकं..
रस्त्यावर उतरलेली माही माय..महाग पडते..
खूप महाग पडते…
रस्त्यावर उतरलेली माही बुढी माय..